Mens en Samenleving

In dit luik werp ik een blik op het thema mens en samenleving.Als voorbereiding bekeek ik eerst enkele opgegeven aanleidingen,waaronder een filmpje van "I have a dream" van Martin Luther King en las ik  een artikel over het steeds stijgend aantal jongeren dat de dood als enige mogelijkheid ziet om uit onze huidige, gejaagde, prestatiegerichte en drukopleggende samenleving te ontsnappen.

 

Als eigenlijke opdracht lees ik de uiteenzetting van Paul Verhaeghe: Inleveren voor of tegen het Neoliberalisme?
Paul Verhaeghe (°5 november 1955) is van opleiding klinisch psycholoog, van vorming psychoanalyticus. Zijn eerste doctoraat (1985) handelde over hysterie, zijn tweede (1992) over psychodiagnostiek. Hij werkt als gewoon hoogleraar aan de universiteit van Gent. Sedert 2000 gaat zijn belangstelling vooral naar de invloed van maatschappelijke veranderingen op psychologische en psychiatrische moeilijkheden.
Vanuit die inspiratiebron noteer ik mijn hersenspinsels rond zijn ideeën.
Hieronder zet ik alvast de link voor wie ook eerst zelf de uiteenzetting wil beluisteren.
http://www.youtube.com/embed/MOr-AVAwDms


Mijn persoonlijke mening over dit artikel is dat hij de nagel op de kop slaat. Ik kan me helemaal terugvinden in wat hij zegt/schrijft. Het roept bij mij eveneens het gevoel op dat we volledig verkeerd bezig zijn op vlak van politiek, economie, onderwijs en maatschappelijk welzijn. Daarnaast beangstigt het me dat we geen van deze 4 componenten in handen hebben en dat we  onszelf tot de ondergang leiden als we op dit elan verdergaan.

1. Neoliberalisme als mislukking op economisch vlak

Deze visie volg ik van begin tot eind.Het is nu eenmaal zo dat we duidelijk merken dat we op economisch vlak allesbehalve correct bezig zijn. Horen we niet elke keer opnieuw dat er van economische groei geen of bijna geen sprake is? Elke dag horen we over ontslagen, faillisementen, om nog maar te zwijgen over de alom tegenwoordige kredietcrisis. Hebben we ook maar enig idee hoe we dit kunnen oplossen? Nee, we zijn er ons allemaal wel bewust van, maar stellen ons terecht de vraag of we als eenvoudige burger überhaupt wel iets kunnen doen om de mislukking op economisch vlak terug te draaien?

2. Neoliberalisme als mislukking op maatschappelijk vlak.

Volgens Paul Verhaegh faalt het neoliberalisme eveneens op maatschappelijk vlak. Laat ons dit eens van naderbij bekijken.
Het is een feit dat sinds de komst van deze strekking,deze ideologie, de kloof tussen arm en rijk nooit eerder zo groot was. Het verschil tussen de Westerse landen en de ontwikkelingslanden is schrijnend, zowel op vlak van opvoeding, onderwijs en verzorging, maar we hoeven daarom niet altijd buiten onze eigen leefwereld te gaan om deze mislukking op te merken. Laat ons gewoon eens rondom ons kijken op straat. Zo merken we de opkomende criminaliteit, de enorme gezondheisproblemen, de armoede. Zijn dit niet allemaal levendige bewijzen dat het helemaal niet zo goed gaat op maatschappelijk vlak? Kunnen we echt de struisvogelpolitiek toepassen en het als een ver-van -mijn-bedshow bekijken?
Ligt het niet allemaal heel wat dichter bij onze leefwereld dan we willen toegeven? Vroeger kon men nog zeggen dat het veeleer een fenomeen was bij de lagere bevolkingsklassen, maar vandaag is het een probleem van alle lagen van de bevolking.
Een mooi voorbeeld van een organisatie die mijns inziens een voortrekker is om het de mensen op maatschappelijk vlak een hart onder de riem te steken is de Bond Zonder Naam.
Hieronder verwijs ik graag naar hen door, precies omdat zij armoedebestrijding, tienerzwangerschappen, werklozen, alleenstaanden en nog zoveel andere problemen onder de aandacht durven te brengen . Zij werken er ook steevast aan om de mens in zijn waardigheid terug een plaats te geven in de maatschappij!
http://www.bzn.be/nl/home

Daarnaast vind ik persoonlijk dat onze maatschappij heel "arm" wordt op sociaal-maatschappelijk vlak.
We hebben allemaal een bijdrage te leveren om het sociaal leefbaar te houden. Toch zien we vaak dat we niet zo sociaal handelen als het gaat om werklozen, daklozen, allochtonen, immigranten,....tot zelfs onze eigen buren toe.
Hoe vaak zijn we niet met vooroordelen bezig als het gaat om een werkloze? Vaak gaat het om mensen die wel willen werken maar het niet kunnen. Waar is onze verdraagzaamheid gebleven?
Waarom is het zo moeilijk om onze medemens van een "goeiedag" te voorzien? Waarom is het plots zo moeilijk om de medemens te helpen als het gaat om allochtonen? Vanwaar komt onze vrees om multicultureel te gaan samenleven?
We kunnen inderdaad allemaal wel voorbeelden geven van geweldadige situaties met allochtonen, maar moeten we ons niet eerder bewust zijn dat er evenveel, zoniet meer vreedzame allochtonen rondlopen ?
Kunnen we niet het voordeel en de verrijking proberen inzien van het multicultureel samenleven? Ik ben toch van mening dat we onze eigen leefwereld niet als de enige echte en beste moeten gaan beschouwen, maar eerder moeten opstaan voor alle nieuwe cultuurbelevingen.
http://www.kms.be/?menu_id=46
http://www.een.be/programmas/koppen/50+-en-afgeschreven

Het hoeft zelfs helemaal niet altijd over multiculturelesamenleving te gaan.
Vele mensen zijn rreds overtuigd over het voordeel van samenleven onder de vorm van cohousing.
Wat cohousing precies is en wat het inhoudt kan je terugvinden via onderstaande link.
http://www.cohousingplatform.be/index.php?option=com_content&view=article&id=49&Itemid=117

Mijn mening hierover is verdeeld.
Ik kan deze redeneringen wel volgen, maar ben me ook bewust dat het niet voor elke persoon van toepassing is. Niet iedereen is even sociaal ingesteld en sommige mensen hebben nu eenmaal meer nood aan privacy dan anderen. Alhoewel de privacy volgens het cohousingprincipe wel voorop staat, zal vooral de mentaliteit van de huidige mens moeten veranderen. We leven allemaal in onze "ik-wereld" in ons "ik-ballonnetje" en zolang daar geen wijziging in komt, zullen we nooit tot de cohousing-formule overgaan.
Het biedt nochtans vele voordelen op zowel sociaal-maatschappelijk, economisch en ecologisch vlak , om nog maar te zwijgen van de praktische voordelen als bijvoorbeeld het slecht 1x per maand van dienst zijn om te koken in een leefgemeenschap van 30 koppels. Is tijdsverdeling en tijdsbesteding trouwens niet een van de hoofdproblemen in onze huidige samenleving?

3. Neoliberalisme als mislukking op psychologisch vlak.

Persoonlijk erger ik me het meest aan deze faling in het tijdperk waar neoliberalisme de scepter zwaait.
Paul Verhaeghe verwijst ernaar dat deze visie het slechtste in de mens naar boven haalt en het beste onderdrukt. Daar ben ik het helemaal mee eens.
Volledige vrijheid kan even slecht zijn als het goed is.Denk hierbij maar eens aan de vele mogelijkheden die we de dag van vandaag hebben op vlak van ontwikkeling, ontspanning, educatie,sport,verzorging,medische bijstand,..
Het lijkt wel de tuin van Eden, een paradijs op aard.
Voor vele mensen gaat een nieuwe wereld open, voor de oudere generaties lijkt het een stap te ver, voor de jongste generatie een evidentie.
Maar laat het ons kritisch bekijken en eerlijk toegeven dat er toch een overaanbod is op sommige vlakken. Welke ouder hoort niet steeds vaker zijn kind zeggen:"ik weet niet wat ik moet doen"!
Hoeveel kinderen worden niet opgevoed in een wereld waar alles steeds en in overvloed aanwezig is? Niemand leert nog zijn beurt afwachten, leert nog sparen voor iets, leert nog dromen en uitkijken naar de toekomst.
We zijn zo materieel ingesteld en leven in een wereld waarbij alles zo snel moet gaan, dat er helemaal geen rekening gehouden wordt met de psychologische evolutie . Zijn we wel in staat om dit alles zo snel te verwerken als we het ingepompt worden? Zijn we in met al deze mogelijkheden echt zoveel gelukkiger geworden? Neen, nooit tevoren was er zo een grote bevolkingsgroep die aan depressie leidt. Nooit eerder voelden we ons zo eenzaam en mislukt als in onze huidige samenleving.

Laat mij hierbij refereren naar het stukje waarin Paul Verhaeghe het over het onderwijs heeft.
Hij stelt zichzelf de vraag waarom wij dan verontwaardigd zijn als Europees onderzoek uitwijst dat onze scholieren zeer gebrekkige democratische en maatschappelijke attitudes vertonen(ICCS-rapport)? Dat dit het effect is van ons competentiegericht onderwijs zien we liever niet, zegt hij.

Ook hier volg ik hem van begin tot einde, want hoeveel keer is al niet gebleken dat jongeren schoolmoe zijn, soms al van kleinsaf. Hoe vaak stellen we niet vast dat jongeren geconfronteerd worden met opdrachten en  studierichtingen die hun niet kunnen boeien. Hoe vaak horen we niet dat kleutertjes al zorgverbreding nodig, dat kinderen bijscholing nodig hebben, dat ze door logopedistes bijgestaan worden en dit niet alleen voor de uitspraak, dat kinderen uit het eerste leerjaar al moeten blijven zitten?
Wordt het geen tijd dat we ons serieus vragen beginnen te stellen of ons competentiegerichte onderwijs wel zijn vruchten afwerpt?
Mijns inziens zouden we veeleer moeten beseffen dat één soort onderwijs nooit kan voldoen voor al deze unieke persoonlijkheden. Zo zouden we meer de sociale vaardigheden, de creativiteit en cognitieve vaardigheden onder de loepe moeten nemen en de kinderen steunen bij hun keuze of beslissing bij het soort onderwijs dat ze gaan volgen. We moeten toch niet allemaal primussen van de klas worden?
Onderstaande link speelt hierop in door de discussie open te stellen of het interessant kan zijn om het inschrijvingsgeld van populaire studies duurder te maken.
http://www.klasse.be/archief/moeten-te-populaire-studies-duurder-worden/

Toch wordt dit verwacht en dan nog is men verwonderd dat een kind of jongere zich minderwaardig voelt als het niet aan de vooropgestelde scores en doelstellingen voldoet . Zegt het aantal zefldodingen niet genoeg over de psychologische druk die men van kindsaf op die fragiele schouders laat rusten? Het artikel hieronder is daar nog maar eens een bevestiging van.

http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=F33FBPJ6

Erger nog vind ik de stelling dat elkeen zelf verantwoordelijk is voor zijn geluk of mislukking.
Opnieuw legt men druk bij de jongere generatie om zelf iets van het leven te maken, te voldoen aan de verwachtingen die gelijk staan aan succes.
SUCCES, wat is succes? Voor de meesten staat succes gelijk aan materialisme. Zoals hierboven reeds aangegeven werkt dit niet echt een goed gevoel in de hand.Het leidt eerder tot gevoel van mislukking en eenzaamheid wanneer je tot de vaststelling komt dat je in "normale maatstaven" niet voldoet aan de term succesvol zijn. Hebzucht wordt de mens zijn grootste vijand en tevens is het zijn levensdoel om succesvol te zijn.
Moeten we niet allemaal eens wakker gaan worden uit onze roes?
Waar zijn de normen en waarden naartoe? Sinds wanneer staat het welbevinden niet meer centraal?
Let op, we volgen waarschijnlijk bijna allemaal deze stelling, maar toch is het zo'n grote valkuil. Vaak moeten we vaststellen bij onszelf dat we tegen onze natuur invaren, dat we ons meer richten op wat men wil dat we doen ipv hetgeen we zelf willen doen.


Als afsluiter van dit deel wil ik nog refereren naar een mooie manier om waarden te integreren in het onderwijs. Living Values Education zou naar mijn mening dagelijks op het leerplan moeten staan, op die manier zouden er waarschijnlijk heel wat minder depressies en zelfdodingen zijn.

http://www.livingvalueseducation.nl/kinderen/

Mensen kunnen meer als je ze waardeert.

Zijn eerste stapjes, haar eerste woordjes, het zijn wonderen van kleine mensjes die hun talenten ontdekken en hun grenzen verleggen. Als een peuter zijn eerste ‘potje’ toont, is iedereen even uitgelaten en enthousiast. Instinctief stimuleren we kinderen. Het zit in onze natuur om hen aan te moedigen.
Wat aandacht krijgt, groeit!
Kinderen doen vooral die dingen waartoe ze worden uitgenodigd door mensen, die voor hen belangrijk zijn. Dat is een basisregel in de opvoeding. Maar waarom stoppen we daarmee als kinderen ouder worden? Waarom worden we zuinig met waardering onder volwassenen? Je partner, die afgelopen weekend soep maakte, zal eerder geneigd zijn deze nog een keer te maken als je laat horen dat ze lekker is. Waardering doet niet enkel groeien, ze doet gewoon deugd. Wie zich gewaardeerd weet, voelt zich ook gelukkig.
Waardering stimuleert het beste van onszelf te geven.
Toch zijn er uitzonderingen. Er zijn mensen die

voor hun geluk niet afhankelijk zijn van de waardering van anderen. Het zijn mensen die hun eigenwaarde niet laten bepalen door een omgeving die hen al dan niet waardeert. Ze hebben daar minder nood aan. Waarom?
Omdat ze het zwaartepunt van hun eigenwaarde bij zichzelf houden.
Ze bewaren zelf hun ‘goed gevoel’ omdat ze zich niet afhankelijk maken van waardering. Ze hoeven niet voortdurend herinnerd te worden aan ‘hoe goed ze zijn’.
Het zijn vaak mensen met een sterk identiteitsgevoel, die vanuit een verantwoordelijkheidszin gewoon doen wat ze denken te moeten doen. Ze aanvaarden dat ze niet altijd perfect hoeven te zijn. Ze beseffen, beter dan anderen, dat de mens niet zo zeer geprezen wil worden, maar prijzenswaardig wil zijn.
Kortom, elke mens heeft blijvend nood aan waardering, totdat hij begrepen heeft dat zijn eigenwaarde niet afhankelijk hoeft te zijn van het applaus van anderen.
 

 

4.Een eigentijdse ethiek kan best aansluiten bij de hedendaagse

   individualisering, met als sleutelbegrip de zorg voor zichzelf.

Zorg voor jezelf omvat volgens mij dat je één en vooral je eigenheid behoudt en bewaart.
Het is zo verleidelijk je te schikken en te vormen naar de wensen en noden van anderen, waardoor het zo freqent gebeurt dat doorheen de tijd je jezelf verliest.
Alle bovenstaande links zijn voor mij een belangrijk onderdeel om de "zorg voor zichzelf" te kunnen doen slagen. Van jongsafaan is het noodzakelijk om waarden en normen, individualiteit, multicultureel samenleven ,.... aan te leren en het belang ervan in te zien.
Zolang we geen afstand kunnen doen van ons idee dat materialisme en succes een peiler zijn om geluk te definiëren, zullen we nooit de zorg voor onszelf kunnen realiseren.